(Afwijkende) beenstanden

Algemene informatie
	De beenstand van een paard heeft invloed op de manier waarop het paard beweegt, de soepelheid van bewegen, de ruimte en het gemak. De ideale stand van de benen van een paard wordt meestal niet aangetroffen. Het is slechts een beeld om een vergelijking te kunnen maken. Een afwijkende stand is lang niet altijd een foute stand. Het ligt aan de graad van de afwijking of het paard er in het gebruik door wordt gehinderd. Het is wel zo dat door een afwijkende been- of voetstand de pezen en banden plaatselijk extra worden belast en de gewrichten in ongelijke mate aan slijtage onderhevig zijn, zodat het paard in een later stadium toch last van de afwijking kan krijgen. Een paard kan met een verkeerde beenstand geboren worden, maar het kan ook ontstaan door slechte hoefverzorging, verkeerde graasgewoonte (graasvoetje) of andere factoren van buitenaf. Als een veulen een verkeerde beenstand heeft kan dit tot ongeveer 6 maanden gecorrigeerd worden.
	Om een stand te beoordelen: • moet het paard vierkant staan op een vlakke bodem • bekijk het paard van voren, achteren en opzij • trek een denkbeeldige loodlijn, de beenassen • let ook op de voetas, deze moet 45 à 50 graden zijn

terug naar boven

Afwijking stand voorbenen
	Voorbenen, voor 1. Normale stand 2. Gestrekte stand 3. Ondergeschoven stand 4. Bokbenig 5. Hol in de knie�n
	Achterbenen, opzij 1. Normale stand 2. Ondergeschoven stand 3. Gestrekte stand 4. Sabelbenig
	Achterbenen, achter 1. Normale stand 2. Wijd 3. Nauw 4. Franse stand 5. Toontreder 6. koehakkig (X-benig)
	Voetassen van de zijkant 1. Normale stand 2. Weke koot 3. Steile koot 4. Doorgezakt 5. Beervoet 6. Bokhoef

terug naar boven

Afwijkende stand voorbenen van zijkant
Gestrekte stand Bij deze stand zijn de de voorbenen iets naar voren geplaatst, zodat de as van onderarm, voorknie en pijp voor de loodlijn uitkomt. Bij een gestrekte gang krijgen we een sterke belasting van de achterste helft van de gewrichten,buigpezen en banden. Oorzaken • erfelijkheid • vermoeidheid, slijtage of pijn Gevolg: • minder snelle gangen • voorbenen slijten sneller
Ondergeschoven stand De voorbenen zijn inplaats van recht, iets naar achteren geplaats. men zegt ook wel dat het paard "onder zich staat". De voorbenen zullen hierbij een groter gedeelte van het lichaamsgewicht dragen dan normaal. Oorzaken • kan erfelijk zijn • gevolg van pijn aan de achterzijde van de ondervoet Gevolg: • minder groot ondersteuningsvlak • spieren, pezen en gewrichten hebben meer te lijden en tonen eerder gebreken • paard struikelt makkelijk • klappen in de ijzers
Bokbenig De lijn vanaf de elleboog door de onderarm en pijp is naar voren gebroken in de voorknie. Wordt ook wel "in de knie�n staan" genoemd. Het duidt vaak op een zwakke voorhand. Deze paarden trachten het pees- en achterhandapparaat van het onderbeen te ontlasten. Oorzaken • ouderdom en/of veel gewerkt hebben op vooral harde bodem (ren- en springpaarden) • kan erfelijk zijn Gevolg • verlies aan kracht en snelheid • spanning in schouders en rug
Hol in de knie�n De lijn vanaf de elleboog door de onderarm en pijp is naar achteren gebroken in de voorknie. Is het omgekeerde van bokbenigheid. Is de afwijking in lichte mate aanwezig, dan hoeft het paard geen afwijkende gangen te vertonen. Deze fout belast de pezen en staat een goede stabiliteit, zoals bij de impuls, in de weg. Oorzaken • vaak aangeboren Gevolg: • onevenredige belasting van banden, pezen en peesscheden van de voorbenen • neiging tot vaker struikelen • verlies aan kracht en snelheid

terug naar boven

Afwijkende stand voorbenen van voren
Wijde stand voorbenen De beenassen van beide benen lopen parallel en staan loodrecht op de grond, maar staan te wijd uit elkaar. Vaak is het paard dan ook een toontreder.
Nauwe stand voorbenen De beenassen van beide benen lopen parallel en staan loodrecht op de grond, maar staan te dicht bij elkaar. Vaak hebben de benen ook een Franse stand. Gevolg: • buitenhelft van de hoeven wordt sterker belast dan de binnenhoeven • onregelmatie slijtage gewrichten • strijken
Bodemwijde stand voorbenen De beenassen lopen vanuit de schouder uit elkaar. (divigeren) De voetas is recht maar de binnenhelft wordt zwaarder belast. Bij deze afwijking komt een Franse stand vaak gecombineerd voor. De sportieve prestaties zijn beperkt. Gevolg: • afwijkende gangen • binnenhelft van de hoeven wordt sterker belast dan de buitenhoeven • onregelmatie slijtage gewrichten
Bodemnauwe stand voorbenen De beenassen lopen vanuit de schouder naar elkaar toe en de afstand tussen de hoeven is kleiner dan een hoefbreedte. De voetas is recht maar de buitenhelft wordt zwaarder belast. Veelal komt deze afwijking in combinatie met de Franse stand voor. Gevolg: • een waggelende gang met kans op strijken • beperkt belastingsvermogen • buitenhelft van de hoeven zal zwaarder worden belast dan de binnenhelft • gewichten en hoeven slijten onevenredig en daardoor hebben deze paarden vaak scheven hoeven
scheppen	Franse stand voorbenen Deze stand heeft loodrechte beenassen, waarbij echter de voetas van voren gezien een afwijken hoek naar buiten maakt. Lange buitentonen en korte binnen verzenen. Gevolg: • een groter steunvlak dan normaal • onregelmatige belasting van de gewrichten • gang van het paard wordt scheppend • kans op strijken is groot
maaien	Toontreder De voetassen wijken bij een loodrechte beenstand naar binnen uit. De hoef staat dan vaak buitenover en steil, ook is de hoefvorm "diagonaal", dat wil zeggen een lange binnenkant en korte buiten verzenen. Soms vertoont maar één been de afwijking. Hoewel het atletisch vermogen wel beperkt is, is een paard met een dergelijke afwijking nog goed bruikbaar. Gevolg: • maaiende gang • steunvlaak wordt verkleind • onregelmatige belasting en daardoor slijtage van de gewrichten	toontreder scheppen
X-benen voorbenen (nauw in de voorknie�n) De lijn door de onderarm en pijp is niet recht, maar naar binnen toe gebroken in de voorknie. De buitenhelft van het gewricht wordt sterk belast en de binnenhelft overrekt. De voetas, van voren gezien, is recht. Oorzaken: • erfelijke zijn • verkeerde voeding • trauma aan de groeischijven Gevolg: • de buitenkanten van de voorkniegewrichten worden zwaarder belast • er treden gemakkelijk beengebreken op • de gang is dikwijls nauw en onregelmatig • kans op strijken
maaien	O-benen voorbenen De lijn door de onderarm en pijp getrokken is naar buiten gebroken in de voorknie. Hierbij wordt de binnenhelft van het gewricht sterk belast en de buitenhelft eerder overrekt. Gevolg: • een maaiende gang • onregelmatie gang • binnenzijde van het voorkniegewricht wordt sterker belast dan de buitenzijde

terug naar boven

Afwijkende stand achterbenen van opzij
Steile stand achterbenen De hoek in het spronggewricht is groter dan 160�. Gevolg: • minder ruime gang • slechte vering in de kootgewrichten • paard gaat vaak doortreden in de kootgewrichten
Ondergeschoven stand achterbenen Vanuit het bekken is het been te ver naar voren geplaatst en komt de hoef voor de loodlijn. Gevolg: • nadelige effecten op rug en lendenen
Sabelbenigheid van de achterbenen De hoek in het spronggewricht is kleiner dan 145� de hiel ligt achter de loodlijn vanuit de zitbeenknobbel, terwijl de hoef in of voor de loodlijn uit komt. De hoef krijgt een andere vorm. Gevolg: • hazehak komt vaak voor • spat komt vaak voor • spannning in het spronggewricht
Gestrekte stand van de achterbenen De benen worden achter de loodlijnen geplaatst, de loodlijn vanuit de zitbeenknobbel valt nu voor de sprong. De hoek in het spronggewricht kan normaal zijn maar is vaak groter dan normaal. De hoeven zijn kort, steil van toon en hoog van verzenen. Gevolg: • een minder gunstige invloed op de rug en lendenen

terug naar boven

Afwijkende stand achterbenen van achter
Bodemwijd De benen staan wijd uit elkaar en buiten de loodlijn. De hoeven zijn scheef, de binnenhelft is kleiner dan de buitenhelft Gevolg: • een waggelende gang • sprong- en kootgewricht slijten onregelmatig • verhoogde kans op beengebreken
Bodemnauw De benen staan dicht bij elkaar binnen de loodlijnen, de afstand tussen de hoeven is kleiner dan ��n hoef breedte. Het steunvlak is smal, wat een minder stevige stand geeft en er eerder gebreken optreden. Gevolg: • onregelmatig slijtage gewrichten • kans op beengebreken • kans op strijken en kruisen .
Wijd in de hielen De loodlijn is bij het spronggewricht naar buiten gebroken, waardoor de hakken te ver uit elkaar staan De hoeven staan naar binnen gedraaid. Gevolg: • onregelmatige voorwaartse beweging • afwijkende gang, maaien • biljarderen, het been wordt bij het neerzetten of onmiddellijk daaarna naar buiten gedraaid • onregelmatige belasting van de gewrichten
Toontreder achter Kom aan de achterbenen minder vaak voor dan aan de voorbenen. Gevolg: • een maaiende gang
Koehakkig en Franse stand De hielen zijn iets naar binnen gericht en komen kort bij elkaar en de spronggewrichten vallen binnen de loodlijnen. Is te vergelijken met X-benigheid. Men zegt ook wel dat het paard "nauw in de hakken" staat. Dit is minder erg dan "wijd in de hielen staan", omdat de gang krachtiger en minder afwijkend is. Koehakkigheid komt veel voor en is, indien in geringe mate aanwezig, niet erg bezwaarlijk. Vanaf de pijp zijn de benen wat naar buiten gedraaid zodat de hoeven ook naar buiten gedraaid staan. (Franse stand) Gevolg: • een abnormale gewichtsverdeling in het spronggewricht

terug naar boven

Voetas van opzij
Ideale kootstand De ideale kootstand maakt een hoek van 45 tot 50 graden met de grond. Van opzij gezien moet de denkbeeldige lijn evenwijdig lopen met de voorzijde van de hoornwand in het toongedeelte. Van voren gezien, staat de denkbeeldige voetas loodrecht met de bodem. Er zijn maar weinig paarden waarvan alle vier de benen aan deze voorwaarden voldoen. Een afwijkende stand is niet altijd een foute stand. Het is niet voor niets een ideaalbeeld!
Stijle kootstand De koten staan onder een groter hoek dan 50 graden ten opzichte van de grond. Wordt ook wel "steil in de koot" genoemd. (Een korte toon en hoge verzenen.) Oorzaken: • een ouder paard dat "in de knieën" staat • pijn in de ondervoeten, zoals hoefkatrol- of kogelkatrolontsteking • de verzenen van de voorhoeven worden ontlast, waardoor ze minder afslijten. Gevolg: • schok van de op de grond neerkomende hoef wordt minder goed gebroken en dus extra slijtage van de gewrichten • gallen op de voorbenen vanwege gewrichtsslijtage • korte, stotende gang, waardoor ze niet prettig te rijden zijn
Weke voetas De voetas is kleiner dan 45 graden. Wordt ook wel "diep doortreden" genoemd. (Een lange toon en korte verzenen. ) Oorzaken: • komt nog al eens voor bij rassen met van nature in verhouding lange kootbeenderen (Engels volbloed b.v.) Gevolg: • extra slijtage, vooral aan de buigpezen • zwakke constitutie (slecht ontwikkelde spieren en gewrichten) • de beweging wordt belemmerd omdat het paard niet goed over de toon kan rollen
Doorgezakte voetas De denkbeeldige voetas is naar achteren gebroken. Gevolg: • extra slijtage van de buigpezen, banden en peesscheden
Bokhoef De denkbeeldige voetas is naar voren gebroken. Steile hoef en hoge verzenen. Graasvoetje Bij een graasvoetje lijkt de ene hoef op een bokhoefje en de andere hoef heeft dan vaak een brede en platte vorm. Een graasvoetje ontstaat doordat het paard een verkeerde gewoonte aanneemt tijdens het grazen en steeds hetzelfde been voorzet waardoor en een ongelijkmatige stand van de voorvoeten optreedt. De vraag is of het paard deze verkeerde graasgewoonte heeft aangenomen omdat hij in beginsel een bokhoef (of andere problemen) heeft. Gevolg: • extra slijtage van de buigpezen, banden en peesscheden op de achtervlakte van het kootgewricht • het ontstaan van een steltvoet bij slechte of geen goede behandeling • schouder- en rugproblemen door de scheve stand
Beervoetige stand Een combinatie van een gebroken voetas naar voren in het hoefgewricht (bokvoet) en een weke koot. Gevolg: • nadelig voor een goede beweging

terug naar boven

Afwijkende gang door beenafwijkingen
Strijken De binnenzijde van de hoef van het ene been komt tegen de binnenzijde van het andere been. Dit kan op verschillende hoogte plaats vinden, maar meestal ter hoogte van de kogel. Het paard kan er veel last van hebben omdat hij zich behoorlijk kan verwonden. Het strijken wordt meestal veroorzaakt doordat het paard een scheppende beweging maakt alvorens hij het been weer neerzet. Oorzaken • bij een Franse stand, en bodemwijde stand (scheppen) • bij een koehakkige stand en nauwe stand • voet is teveel binnendoor bekapt of verkeerd beslagen • paard is aan beslagbeurt toe, de toon wordt te lang • vermoeidheid • verkeerd inspannen voor een rijtuig Gevolg • verwondingen • minder snel en soepel in de bewegingen van de betrokken benen Eventeule oplossingen • beenbeschermers • aangepast hoefbeslag, Er kan een strijkijzer aangebracht worden.		strijken scheppen
	Maaien en scheppen A. normale beweging B. maaien C. scheppen Maaien De benen worden hierbij buitenwaarts opgenomen en maken tijdens de beweging een boog naar buiten. Ooorzaak • verkeerde beenstand zoals een toontreder Gevolg • vaak komt strijken voor • slijtage gewrichten Scheppen De benen worden binnenwaarts opgetild en maken tijdens de beweging een boog naar binnen. Ooorzaak • verkeerde beenstand zoals een Franse stand Gevolg • vaak komt strijken voor • slijtage gewrichten	maaien scheppen
Klappen Tijdens het gaan komen komt het paard met de achterhoef tegen de voorhoeven. Wanneer het paard ijzers onder heeft kun je de ijzers tegen elkaar horen tikken. Door op een speciale manier te bekappen kan de paslengte veranderd worden waardoor het klappen kan worden voorkomen. Vangen Tijdens het gaan komt het paard met de achterhoef op de voorhoef. Het paard kan bekapt beslagen met een klapijzer en de voet wat steiler bekappen, zodat het paard makkelijker over de toon kan rollen. Oorzaken • een ruime gang • een korte rug • afwijkende standen: sabelbenig, beervoetig, ondestandig , hol in de knie�n en een weke stand • vermoeidheid • jonge en onervaren paarden • paard is toe aan een beslagbeurt: hoeven te lang en verzenen te hoog • te zware ijzers Gevolg • zeer pijnlijke verwondingen (hoofdzakelijk aan de ballen van de voorhoef) Eventeule oplossingen • op tijd bekappen zodat de tenen achter niet te lang worden • speciaal beslag • hoefschoenen • rijtechniek. Lengte van de passen verkorten, verzamelen en oprichten
Biljarderen (draaien om de hakken) Het even wegdraaien van de ondervoet tijdens het neerzetten of afzetten. Heel veel paarden doen dit, wat te zien is doordat het ijzer aan een kant (meestal de buitenkant) wat meer is afgesleten. Vaak gaat dit gepaard met het naar buiten draaien van de spronggewrichten en wat "ronddraaiende" knieën. Oorzaken • vaak een verkeerd gebouwd spronggewricht Gevolgen • slijtage van banden en gewrichten
Slepende gang De toongedeelten van de hoeven slepen over de grond. Oorzaken • vermoeidheid • ouderdom • ataxie • problemen kniegewricht • kruisverlamming		ataxie
Op de toon lopen Het paard belast hoofdzakelijk het toongedeelte tijdens de beweging. Oorzaken • steltvoeten (te korte pezen of verbening van de gewrichten ondervoet) Gevolgen • overkoot lopen • overbelasting banden en pezen
Kruisende gang Het paard plaatst zijn voorbenen voor- en soms boven elkaar. Oorzaken • verkeerde beenstanden Gevolgen • struikelen • strijken
Hanetred (niet te verwarren met kramperigheid) Het achterbeen wordt met een rukbeweging vanuit de knie- en spronggewrcht zo omhoog getrokken, dat de buik soms word geraakt. Kramperigheid treedt alleen op in rust en bij aanraking van het been, hanetred is het beste te zien in stap. Hanetred wordt niet erger naarmate het paard ouder wordt. Het kan een aangeboren aandoening zijn maar het kan ook plotseling ontstaan. Er is hieraan door medische ingrepen niets te doen. Het paard kan hier prima mee leven alleen dient de eigenaar of verzorger hier rekening mee te houden en vooral de hoefsmid hiervan van tevoren op de hoogte te brengen. Deze aandoening hoeft geen belemmering te zijn voor de sport, omdat het probleem vaak sterk vermindert of niet voorkomt als het paard voorwaarts gereden wordt. Het lijkt mogelijk om de hanetred te behandelen met een brace, die de ongecontroleerde beweging kan beperken. Oorzaken • pijnlijke pezen of gewrichten (b.v. spat) • het centrale zenuwstelsel • omhooggetrokken mok (olifantsbenen) • vaak geen oorzaak te vinden Vevolgen • struikelen • strijken

terug naar boven

Voorbeeldvideo's
herstellen hoefstand	achter: bodemnauw voor: toontreder

terug naar boven

Dressuuroefeningen in zakformaat
	Wil je verschillende dressuuroefeningen in een handig boekje? Een leuk geschenk voor jezelf, je vriend(in) of familielid. Lees meer ............
Springoefeningen in zakformaat
	Wil je verschillende springoefeningen en enkele parcoursschetsen in een handig boekje? Een leuk geschenk voor jezelf, je vriend(in) of familielid. Lees meer ............

terug naar boven