Website vergroten/verkleinen: cltr-knop + scrollen
De hoef - ungula
| Inleiding | |||
A: Spronggewricht B: Kniegewricht |
Het paard is een teenganger. Hij loopt op één van zijn tenen, te vergelijken met onze middelvinger of de middelste teen. De hoef is te vergelijken met de nagel van de mens. De hoef is eigenlijk de gemodificeerde huid om de top van de teen (vinger). De hoef bestaat uit: • de hoefwand (verscheidene vehoornde gespecialiseerde structuren) • het binnenste levende gedeelte van zachte weefsels • bot Functie hoef • loopvlak • bescherming - tegen uitwendige mechanische invloeden - tegen slijtage - constant houden temperatuur in de hoef - grip op alle soorten terrein • schokdemper • hartondersteunende bloedcirculatiepomp |
||
|
Bij de hoef hoort: huid (o.a. hoornlaag) hoefbeen hoefkraakbeen hoefgewricht straalbeen pezen banden zenuwen bloedvaten Een gezonde hoef is: • dik • glad • recht • geen brokkels • geen scheuren • geen randen |
|||
terug naar boven
| Exterieur van de hoef | |||
|
1. kroonrand - corona 2. zoom - periople 3. hoornwand 4. verzenen 5. verzenenwand 6. kwartier 7. toon/teen 8. hoornige ballen |
||
|
De kroonrand Is de bovenste rand van de hoefwand en vormt de verbinding tussen de huid en de hoefwand. Is verantwoordelijk voor de vorming van de buitenste hoefwand. De zoom - periople Is een beschermende laag over de nieuwe gevormde hoefwand, net onder de kroonrand. Verwijder deze laag niet tijdens het poetsen. |
|||
| Onderkant van de hoef | |||
|
De vorm van de voorhoeven is ronder dan de achterhoeven. 1. margo solearis - draagrand 2. zona alba - witte lijn (gelig) 3. solea ungulae - hoornzool 4. cuneus ungulae - straal 5. sulcus paracunealis lat. en med. - zijdelingse straalgroeven 6. sulcus cunealis centralis - middelste straalgroeve 7. pars inflexa ungulae - hoornige steunsels 8. torus ungulae - hoornige ballen 9. verzenen 10.waterlijn (wit) |
||
 |
Draagrand - margo solearis van de hoefwand Dit is de onderzijde van de hoefwand. Dit deel draagt echter niet al het gewicht van het paard en de naam "draagrand" is daarom misleidend. De hoefwand is opgebouwd uit twee lagen. De buitenste laag is in donkere hoeven gepigmenteerd en de binnenste laag, de waterlijn of pijpjeshoorn, is wit. Verwar de binnenste witte laag van de hoefwand niet met de witte lijn. 1. draagrand 2. witte lijn 4. steunsels 8. hoornige ballen De hoefwand wordt onderverdeeld in: 11. toon/teen 12. kwartieren 13. hiel (verzenen) 4. steunsels |
||
 |
De witte lijn Let op: de witte lijn is niet wit maar, o.a. door vuil, vaak een bruine of zwarte lijn. Indien net geveild, is hij vaak gelig van kleur. De lijn is ongeveer 1 à 2 mm breed en er zijn van dichtbij een soort streepjes te zien: de lamellen - laminae. 1. witte lijn 2. ongepigmenteerde hoefwand (waterlijn) 3. gepigmenteerde hoefwand |
||
 |
Steunsels Het gedeelte van de hoefwand dat om de hiel heen parallel langs de helft van de straal loopt, heet steunsel. Alleen het achterste gedeelte bij de hiel steunt het gewicht van het paard. Steunsels hebben net als de hoefwand: • gepigmenteerde hoefwand • witte ongepigmenteerde hoefwand (waterlijn) • witte lijn Functie steunsels: Zij dragen ertoe bij dat de hoefwand niet onbeperkt kan uitzetten tijdens het hoefmechanisme. De steunsels houden de hoef bij elkaar. |
||
terug naar boven
| Dwarsdoorsnede | |||||
|
|
||||
|
Dwarsdoorsnede
2. tela subcutanea limbi - zoomonderhuid 3. epidermis limbi - zoomopperhuid 4. tela subcranea coronae - kroononderhuid 5. dermis coronae - kroonlederhuid 6. epidermis coronae - kroonopperhuid 7. dermis parietis - wandlederhuid 7'. papillae dermis parietis terminales - terminaalpapillen 8. epidermis parietis - wand opperhuid 9. dermis soleae - zoollichaam 10. epidermis soleae - zoolopperhuid 11. distal interphlangeaal hoefgewricht 12. navicular bursa - slijmbeurs hoefkatrol 13. dermis tori cunei - straallederhuid 14.epidermis tori cunei - opperhuid van straalgebied 15. glandulae tori - straalbalklieren 16. dermis tori ungulae - ballederhuid 17.epidermis tori ungulae - opperhuid van balgebied 20. tela subcutanea tori ungulae - deel van het straalkussen 21. tela subcutanea cunei - deel van het straalkussen 22. tendo musculi ext. digit.com. - pees van een teenstrekker 23. tendo musculi flex.digit.prof. - diepe buigpees |
|||||
terug naar boven
| Banden en pezen (voorbeen) | ||
  dorsaal-mediaal |
1. collateral ligament of the distal interphalangeal joint 2. collateral ligament of the proximal interphlangeal joint 7. navicular suspensory ligament 9. interosseous ligament 10. m. extensoris digitalis communis (strekpees) |
|
  caudaal-lateraal |
1. collateral ligament of the distal interphalangeal joint 2. collateral ligament of the proximal interphlangeal joint 3. oblique sesamoidean ligaments 4. superficial (straight) sesamoidean ligament 5. axial palmar ligament of the proximal interphalangeal joint 6. abaxial palmar ligament of the proximal int. joint 7. navicular suspensory ligament 9. tractus oppositus interessoseus 11.m. flexor digitalis profundus (diepe buigpees) 12.m.flexor digitalis superficialis (oppervlakkige buigpees) |
|
|
|
||
terug naar boven
| In de hoef | ||||||
|
3. epidermis limbi - zoomopperhuid 6. epidermis coronae - kroonopperhuid 8. epidermis parietis - wand opperhuid 10.epidermis solae - zoolopperhuid 14.epidermis cunei - opperhuid van straal 17.epidermis tori ungulae - opperhuid van balgebied 24 pars inflexa epidermidis parietis - wand opperhuid steunsel 25 pars inflexa epidermidis coronae - kroonopperhuid steunsel 26 lamellen |
|||||
|
De interne structuur van de hoef bestaat uit diverse soorten weefsel. • harde onderdelen: - het hoefbeen - straalbeentje (direct achter hoefbeen) • zachtere, schokdempende onderdelen: - de achterkant van de interne hoef • een omhulsel van sterk doorbloede lederhuid: - de hele interne hoef is erin verpakt • hoefcapsule: - de buitenkant van de hoef |
||||||
|
De huid De modificatie van de huid van de hoef betreft zelden één maar meestal meerdere van de drie huidlagen: • hoeflederhuid - dermis s.corium ungulae • opperhuid van de hoef - epidermis unhulae • onderhuid van de hoef - tela subcutanea ungulae. De huid van de hoef is haarloos en er ontbreken talgklieren of apocriene zweetklieren. Alleen eccrien zweetklieren komen voor als straalbalklieren - glandulae tori. Karakteristiek voor de hoefhuid is een stevig hoornkapsel. Alle lagen van de opperhuid samen vormen het hoefkapsel - capsel ungulae. De lederhuid vormt het bed - lectulus voor de opperhuid. De hoefwand is ongeveer 6 tot 12 mm dik en bestaat voor een groot gedeelte uit keratine. De buitenkant bestaat uit een bijzonder soort gepigmenteerde huid (hoorn) en is waterafstotend. De binnenkant is ongepigmenteerd (pijpjeshoorn), is zachter en is in staat vocht vast te houden. Deze is in alle hoeven te zien als een witte lijn (waterlijn). Niet te verwarren met de "witte lijn" die meestal gelig is en welke gevormd wordt door de lamellen. |
||||||
|
1. gepigmenteerde huid - stratum medium 2. ongepigmenteerde huid (wit) - stratum internum 3. lamellen - laminae Het ongevoelige (epidermale) deel aan de buitenkant en het gevoelig (dermale) deel aan de binnenkant. 4. corium lamina (lederhuid) Een zeer bloedrijk weefsel dat de gevoelige lamellen produceert en de hoefwand verbindt met het hoefbeen. 5. periosteum en bot van distal phalanx 6. kaphoornbuisjes van stratum medium 7. kroonrand - corona 8. zoom - periople |
|||||
|
Corium - hoeflederhuid Is een bijzonder soort bindweefsel dat bloedvaten en zenuwen bevat, ongeveer 6 mm dik. Wanneer je het hoorn, de zool en de straal verwijdert, kun je de structuren van het corium zien. Alle gevoelige delen van de hoef zijn hierin verpakt. Het produceert een gespecialiseerd soort huid, eelt of nagelmateriaal en verbindt de hoef met het onderliggende bot en weefsel. • zoolcorium hieruit groeit zoolweefsel dat rijk is aan keratine • straalcorium hieruit groeit nieuw straalmateriaal • corium in de kroonrand maakt gepigmenteerde hoefwand aan • corium in de hoefwand maakt hoefwandmateriaal zonder pigment (waterlijn) |
|||||
|
Lamellen - laminae Zowel de binnenkant van de hoefwand als het corium (lederhuid) zijn bedekt met dit soort lamellen die als een soort klittenband een verbinding vormen tussen de beschermende hoefcapsule en de gevoelige binnenkant van de hoef. De lamellen lopen aan de voorkant van de hoef bij de teen recht naar beneden, bij de kwartieren lopen ze schuin, De lamellen zitten bij de teen dichter op elkaar dan bij de kwartieren en de hiel. Het ongevoelige deel van de lamellen groeit vanuit het corium van de kroonrand naar beneden en schuiven als het ware in het gevoelige deel. 1. kroonlederhuid 2. de gevoelige lamellen 3. zool 4. hoefballen |
|||||
 |
Kraakbeen Twee stukken kraakbeen lopen boven en onder de kroonrand in de hoef verder naar voren en naar achteren tot op de hoefbal. Zij zijn met ligamenten aan het hoefbeen, kroonbeen en kootbeen bewstigd. Ze liggen over de hoefbeentakken en dienen als verlenging ervan. |
|||||
 |
Het straalkussen - levende straal Bevindt zich tussen de straal en het hoefbeen. Het is zacht weefsel, een massa van vet en kraakbeen waarmee de voet aan de onder-achterkant gevuld is. Je kunt het voelen met je duimen in de kootholte. functie • werkt mee in het hoefmechanisme • schokabsorptie |
|||||
|
Taal: Engels Inhoud video: Een vergelijking van een straalkussen (digital cushion) en het hoefkraakbeen in een getrainde en ongetrainde hoef. |
||||||
 |
Bloedsomloop in de hoef Via twee digitale slagaders aan weerszijden van het onderbeen komt het bloed de hoef binnen. Hier kun je de digitale puls (hartslag) van het paard voelen. Het hoefmechanisme verzorgt een groot gedeelte van de bloedtoevoer en afvoer van de hoef. Per stap pompt dit mechanisme ongeveer 200 ml bloed door de hoef. Daarom wordt vaak gezegd dat het paard 5 harten heeft. De slagaders vertakken zich tussen het hoefgewricht en de diepe buigpees en gaan dan onder het hoefbeen langs. Door kleine gaatjes in het hoefbeen komen de aftakkingen van deze bloedtoevoer weer naar buiten en vertakken zich in een fijnmazig netwerk in het sterk doorbloede corium (lederhuid). Er keren geen aders terug uit de lederhuid naar het hoefbeen. De veneuze haarvaten vormen samen grotere aders in de wandlederhuid en lopen dan naar boven naar de kroonlederhuid, waar ze een veneus systeem - de veneuze plexus van de kroonrand vormen. 1. r. palmaris phlangis mediae 2. rr. tori digitalis 3. a.en v. marginis solearis 4. a. en v. coronalis (lat. en med.) 5. arcus terminalis |
|||||
|
Zenuwen in de hoef Langs elke zijde van koot- en kroonbeen loopt een zenuwbundel naar het hoefbeen. Een zenuw van elke bundel dringt in elke hoefbeentak, vertakt naar de onderrand toe en eindigt aan de overgang de wand en zool. De overige zenuwen vertakken onderweg naar het hoefbeen en eindigen ter hoogte van de kroonlederhuid. Zool en kroonrand zijn dus bijzonder gevoelig. |
||||||
 Mediaal |
|
|||||
|
Het hoefbeen - Phalanx media (PII) - os ungulare Aan de voorkant is het bot halfrond, aan de onderkant gewelfd, daardoor kan het enorme krachten verwerken. De punten van de "halve maanvorm" worden de hoefbeentakken genoemd. De onderste rand van het hoefbeen komt parallel met de bodem als het gewicht van het paard erop drukt zodat het digitale kussen op dat moment ingedrukt wordt. Op de voorkant van het bot zie je veel kleine en grote gaten en een groeve die van elke hoefbeentak naar de teen loopt en een zenuw herbergt. Juist onder het gewrichtsvlak zijn er nog twee gaten: het ingangspunt van bloedvaten. Door de vele kleine gaatjes komen de vertakkingen van vele kleine slagaders naar de biuitenkant van het bot. Uniek is dat het hoefbeen geen periost (beenvlies) heeft. De vorm van het hoefbeen verschilt tussen voor- en achtervoet. In de achterhoef is het meer elliptisch van vorm, wat smaller en meer gebogen. De voorvoet is wat ronder, breder en platter. Hoek voorvoet met de bodem = ongeveer 46° Hoek achtervoet met de bodem = ongeveer 53° |
|||||
|
Het straalbeen - navicular (hoefkatrol) Bevindt zich tussen de achterkant van het hoefbeen en het kroonbeen en is een onderdeel van het hoefkatrolmechanisme. |
|
||||
|
Overige onderdelen • pezen • ligamenten • zadelvormig hoefgewricht |
||||||
|
Taal: engels Inhoud video Uitleg van de de constructie van de hoef. Kennis van de terminologie is wenselijk. |
||||||
|
Taal: engels Inhoud video's onder: Langzaam en met veel informatie wordt de hele hoef ontleed. Af en toe een beetje langdradig maar de beelden zijn erg informatief. |
||||||
terug naar boven
| Het hoefgewricht | ||
 |
1. os naviculare - straalbeentje 2. os ungulare - Phalanx distalis (PIII) - hoefbeen 3. os coronale - Phalanx media (PII) - kroonbeen 4. m. flexor digitalis profundus - diepe buigpees 5. aanhechting diepe buigpees aan hoefbeen 6. bovenste band straalbeen 7. impar ligament - onderste band straalbeen 8. hoefgewricht - kraakbeen - gewrichtsvloeistof - gewrichtskapsel 9. navicular bursa - slijmbeurs hoefkatrol 10. subcutanea tori ungulae - straalkussen |
|
 
|
hoefkatrolmechanisme Het hoefkatrolmechanisme voorkomt dat de hoef aan de voorkant naar boven omklapt. De buigpees zit vast aan de onderkant van het hoefbeen en loopt als een kabel over de "katrol", de achterkant van het straalbeen. Het wordt gevormd door volgende onderdelen: • straalbeen (roze) • diepe buigpees (geel rechts) • slijmbeurs (groen) • straalbeen-ligamenten (banden) • hoefgewrichtskapsel Het straalbeen is een klein bot achter en tussen het hoefbeen. De slijmbeurs is een met vloeistof gevuld zakje welke zich tussen het straalbeen en de diepe buigpees bevindt. De slijmbeurs zorgt voor het soepel laten glijden van de buigpees over de achterkant van het straalbeen. De diepe buigpees zorgt voor het strekken van de hoef. De impar ligament is een kleine band die het straalbeen aan het hoefbeen verbindt. |
|
terug naar boven
| Schokabsorptie en hoefmechanisme | ||
|
Schokabsorptie Een paard dat na een sprong op één been landt, kan tot een ton gewicht op die voet dragen. Het paard bereikt dit door verschillende mechanismen gebaseerd op het principe van omzetting van energie. De vier vornaamste vormen van schokabsorptie zijn: • de schuine stand van de botten • uitzetting van de hoornschoen (hoefmechanisme) • samendrukking van de hoornpijpjes • het rekken van de ongevoelige hoorn- en gevoelige vleeslamellen |
||
 |
Het hoefmechanisme De vormverandering van de hoornschoen door de druk van het gewicht als de hoef op de grond komt, noemen we hoefmechanisme. Zodra het paard de voet op de grond zet, zakt het kroonbeen iets in de schoen. Dit en de tegendruk van de bodem op de hoefwand en de straal zal de hoornschoen doen verwijden. Op harde bodem is de hoefwand hoofdzakelijk verantwoordelijk voor de vormverandering op zachte bodem speelt de straal een grote rol. |
|
|
In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, wordt het bloed aangezogen wanneer er gewicht op komt en wordt het bloed naar de hoofdaderen geperst bij ontlasting. Het hoefmechanisme verzorgt een groot gedeelte van de bloedtoevoer en afvoer van de hoef. Per stap pompt dit mechanisme ongeveer 200 ml bloed door de hoef en is bij beweging voor 60% verantwoordelijk voor de doorbloeding van de pezen en spieren. Daarom wordt vaak gezegd dat het paard 5 harten heeft. Door deze vormveranderingen kan de voet de voedingsstoffen en zuurstof opnemen en de afvoer van koolzuur en afvalstoffen garanderen. Als een paard lange tijd stil staat, zal de hoorngroei verminderen. Functie hoefmechanisme • schokabsorptie • bloedpomp |
||
terug naar boven
| Groei van de hoefwand |
Het corium (lederhuid) in de kroonrand van de hoef maakt de gepigmenteerde buitenkant. De hoefwand glijdt als het ware naar beneden en de ribbels van de ongevoelige (epidermale) lamellen schuiven in de ribbels van het gevoelige (dermale) deel. De hoefwand heeft tussen 8 en 20 maanden (6 tot 8 mm per maand) nodig om van boven naar beneden te groeien. Gemiddeld wordt er een jaar gerekend voor de vernieuwing van de hoefwand. Hoewel het grootste gedeelte van de hoefwand gevormd wordt in het corium van de kroonrand voegt de wandlederhuid steeds hoorn toe tijdens de groei om de hoefwand te verdikken. Het corium van de hoefwand maakt tevens de hoefwand zonder pigment (waterlijn) aan. De groei wordt beïnvloed door: • gezondheid • doorbloeding • voeding • het hoefmechanisme • aard en hoeveelheid beweging • genetische oorzaken • jaargetijden • stress |
||
|
1. coronary corium 2. perioplic ring 3. papillae 4. stratum externum 5. stratum medium 6. stratum internum 7. dermale en epidermale laminae 8. lamellae corium 9. distal phalanx 10.coronary proces |
||
|
De hoefwand is een bijzonder soort huid. Over het algemeen bestaat huid uit drie lagen. Onderhuid - subcutis, lederhuid - dermis en opperhuid - epidermis. De lederhuid van de hoef is rijkelijk voorzien van bloedvaten en haarvaten - capillairen en wordt goed gevoed. Op de lederhuid groeien de opperhuidcellen. De opperhuid bevat geen bloedvaten en wordt vanuit de lederhuid d.m.v. diffusie gevoed. De stratum basale ligt direct op de lederhuid en zijn cellen delen zich voordurend en vormen zoveel celmassa als nodig is. Hoorncellen zijn zeer speciale opperhuidcellen. In de hoef ontbreekt de onderhuid - subcitus volledig. Kroonlederhuid Deze bevindt zich aan de bovenkant van de hoef, tussen de behaarde huid en de wandlederhuid. Net binnen de hoornschoen vormt hij een welving rond de omtrek van de hoef en de hielstreek en dan buigt hij scherp naar binnen en omrandt de buitenkant van de straal tot ongeveer de helft van de lengte. De kroonlederhuid vormt de hoefwand, met inbegrip van de steunsels. Aan de oppervlakte van de kroonlederhuid bevinden zich veel papillen die naar distaal (naar onder) wijzen. Deze papillen zijn bedekt met epidermis waarvan de cellen zich delen en verhoornen. Door de aanhoudende productie wordt de hoorn naar beneden geduwd. Zo worden de harde spiraalvormige hoornpijpjes geproduceerd. Het oppervlakte van de kroonlederhuid tussen de papillen vormt een zachtere verbindingshoorn die de spiraalvormige hoornpijpjes aan elkaar kleeft. Zo wordt de hoefwand (en ook de steunsels) gevormd die voorwaarts-neerwaarts groeit. Zoomlederhuid Proximaal aan het kroonsegment sluit de zoomsegment zich aan. Zij is hetzelfde opgebouwd als de kroonlederhuid, alleen veel dunner. Zij produceert de hoornzoom (perioplium) aan de bovenkant van de hoef en bestaat uit een laag zachte hoorn dat veel dunner is en dat als een vochtregulerende glazuurlaag - eponuchium s. stratum externum het kroonhoorn bedekt en mee naar onderen groeit. Deze bereikt de draagrand van de hoef niet doordat zij van tevoren afgewreven wordt. Deze laag is goed te zien en te voelen onder de kroonrand. Wandlederhuid Dit is een deel van de lederhuid die het hoefbeen en de buitenkant van de hoefkraakbeenderen bedekt, dan scherp naar binnen buigt in de hielstreek en langs de buitenkant van de straal loopt en daar ongeveer halverwege eindigt. De kroonlederhuid loopt erboven. Het wandsegment - paries ungulae is direct met de wand van het hoefbeen vergroeid. De wandlederhuid vormt de lederhuidlamellen - lamellae dermales parietis die alleen in dit deel van de hoef voorkomen. Ieder van deze 550 tot 600 lamellen heeft tot ongeveer 200 vertakkingen. Op de lamellen bevindt zich de opperhuid - epidermis parietis. In de epidermis ontstaan de hoornbuisjes - tubuli cornales, die uit ongepigmenteerde, witte hoorn bestaat, dat relatief zacht is en meer water bevat. Deze hoorn wordt door nieuw groeiende hoorn naar buiten geduwd, tegen de harde hoornwand aan en versmelt met de hoorn van de wand. Bij de zool kun je deze zien als een witte lijn. De door de kroonrand geproduceerde hoornwand is vast verbonden met de papillen - lamellen van de leder- en opperhuid van het wandsegment. De ongevoelige (epidermale) lamellen kunnen van boven naar beneden glijden langs de gevoelige (dermale) lamellen. Toch zijn zij vanwege de sterke vertakkingen van de lamellen stabiel met elkaar verbonden. Tenslotte zullen de cellen wanneer zij tot aan de draagrand naar beneden gegroeid zijn afslijten. |
|||
|
Karakterestiek voor de hoefhuid is het stevige hoornkapsel dat net als onze vingernagels regelmatig ingekort moet worden wanneer de natuurlijke slijtage niet gelijk op gaat met de nieuwvorming van het hoorn. Is de slijtage groter dan de nieuwvorming, moet de hoef beschermd worden door een hoefijzer. Een hoefijzer is vaak noodzakelijk vanwege: • het toegevoegde gewicht van zadel en ruiter • extreme belasting zoals endurance • de door de mens gemaakte oppervlaktes zoals asfalt en bestrating • corrigeren van verkeerde stand • extra grip d.m.v. kalkoenen op zachte en gladde bodem nadelen: • belemmering natuurlijke groei • verminderde schokabsorptie • nadelige invloed op hoefmechanisme en daardoor verminderde doorbloeding en vervorming van de hoef (hoge verzenen en smalle hoef) • glad op bestrating • zelfverwonding (vangen) • verzwakking van de hoefwand |
|||
terug naar boven
|
Bronnen www.paardenhoeven.info www.thinklikeahorse.org/index-28.html www.hippophil.de/html/hufwachstum.html http://myemail.constantcontact.com/News-from-Institute-of-Applied-Equine-Podiatry--Inc-.htm www.hoofcare.nl/map_voor_lezingen/de_ondervoet/lezing_de_ondervoet.html www.ironfreehoof.com/hoof-anatomy.html www.hoofexplorer.com/app/ www.vetnext.com/search.php?s=onderwerp&id=73067753063%20140 www.oa.scopty.com/go/ Een paardenleven lang gezond - Dr. Hiltrud Strasser |
terug naar boven
| Dressuuroefeningen in zakformaat | |
|
Wil je verschillende dressuuroefeningen in een handig boekje? Een leuk geschenk voor jezelf, je vriend(in) of familielid. Lees meer ............ |
| Springoefeningen in zakformaat | |
|
Wil je verschillende springoefeningen en enkele parcoursschetsen in een handig boekje? Een leuk geschenk voor jezelf, je vriend(in) of familielid. Lees meer ............ |
terug naar boven