Website vergroten/verkleinen: cltr-knop + scrollen
Hoefbevangenheid
| Wat is hoefbevangeheid | ||||
 lamellen
|
Hoefbevangenheid is een ontsteking van de lamellen die voor de verbinding zorgen tussen de hoornschoen en het hoefbeen. De lamellen werken als een soort klittenband en houden de hoefwand stevig op zijn plaats. Het hoefbeen "hangt" niet in de lamellen maar het gewicht van het paard steunt op de zool en de straal. Weliswaar krijgen de lamellen een grote kracht te verwerken als de hoefwand te lang is of wanneer het paard op ijzers loopt. |
|||
 ontsteking
groen=lammellen geel=hoefbeen rood=ontsteking |
Door de ontsteking ontstaat een zwelling tussen de hoornschoen en het hoefbeen. De zwelling heeft geen ruimte, zodat het tot hevige pijnen leidt. De ontsteking is een a-septische ontsteking, dat wil zeggen dat de ontsteking geen bacteriële oorzaak heeft maar meestal wordt veroorzaakt door giftige stoffen. Wanneer het hoefbeen door de hoefzool dringt kan dat wel tot een bacteriële ontsteking leiden. Acute hoefbevangenheid uit zich in een plotseling optredende ernstige kreupelheid. Het pijnlijke proces ontwikkelt zich meestal gelijktijdig in de hoeven van de beide voorbenen. Het komt minder vaak voor aan alle vier benen of aan beide achterbenen. | |||
|
Hoefbevangenheid kan zich langzaam ontwikkelen maar kan ook acuut optreden. Het kan leiden tot een rotatie of een sinker of beide. Eerste fase In de eerste fase loopt het paard slechts wat stijf. Als de oorzaak een trauma of een vergiftiging is, duurt deze fase een paar uur (max. ongeveer 72 uur). Wanneer je je paard verdenkt van een, gedurende langere tijd, te grote opname van suikerrijk voer, kan het 9 dagen duren voordat de symptomen van hoefbevangenheid zich openbaren. De lamellen worden in de lengterichting enigszins uitgerekt, wat resulteert in een zeer geringe neerwaartse verplaatsing van het hoefbeen binnen de hoornschoen. Fase 1 kan overgaan in fase 2 wanneer het hoefbeen zich verder verplaatst. Ook kan deze fase overgaan in de "losse wand", zonder dat het paard kreupel gaat. Tweede fase De lederhuid laat los en het hoefbeen zal gaan kantelen of zakken. Dit wordt in eerste instantie veroorzaakt door het uit elkaar drukken van de wandlederhuid en de hoornwand door het zich daartussen ophopende vocht. (serum en bloed). Het meest pijnlijke acute stadium duurt opnieuw ongeveer 72 uur. De hoef voelt warm aan en het bekloppen is pijnlijk, zoals ook de druk op de zool vóór de punt van de straal. Derde fase De witte lijn heeft zich verbreed en wordt iedere dag breder, afhankelijk van de kanteling van het hoefbeen. Vochtuittreding met bloed uit de beschadigde wandlederhuid is zichtbaar. In het begin van deze fase raken de parallel lopende lijnen van hoefbeen en hoefwand verloren doordat de hoefschoen naar buiten wordt gedrukt. Dit wordt veroorzaakt doordat de interlamellaire verbindingen uitgerekt en losgelaten zijn en er vocht lekt uit de bloedvaatjes in de aldus ontstane ruimtes. Dit veroorzaakt enorme pijn. Het paard gaat gestrekt liggen, het heeft hoge koorts. Vierde fase Het hoefbeen kan de zool doorboren. (zoolbreuk). Ook indien er al direkt in het begin wordt ingegrepen kan dit ontstaan. Er kan zich een totale ontstekingshaard ontwikkelen en de hoornwand ontwikkelt een "vals" hoorn (necrose) dat nog enig houvast biedt aan het hoefbeen. In deze fase kan door de grote druk van het hoefbeen op de zool een "sinker" ontstaan. Het zakken van het hoefbeen veroorzaakt het klem zitten van de kroonrand en het daarbij behorende vaatbed. Daardoor kan de kroonrand-lederhuid geen nieuw hoorn vormen dat weer met de lijn van het hoefbeen meegaat. De wand zal in een buiging naar buiten (dus van de voet af) afgroeien. Hierdoor ontstaan de bekende knolhoeven, tenzij het bovenste gedeelte van de dorsale hoefwand flink wordt verdund, zodat de druk op de lederhuid wordt verminderd en de doorbloeding zich kan herstellen.(resectie) |
||||
|
||||
|
||||
terug naar boven
| Symptomen | |||||||||||
|
|
actue hoefbevangenheid • warme hoeven, vooral de kroonrand • gewicht steeds verplaatsen van het ene (voor)been op het andere • bekloppen van de voorwand van de hoef, het toongedeelte of onder de zool voor de punt van de straal is zeer pijnlijk • typische stand. Paard gaat "hangen" op de achterhand om zodoende de druk op toon van de voorvoeten te ontlasten. • weigeren te bewegen • paard wil de voorvoet niet meer over de teen rollen om het pijnlijke teengedeelte te ontlasten • paard staat veel stil of gaat veel (het liefst gestrekt) liggen • paard loopt "op eieren". Vooral het draaien op een harde ondergrond veroorzaakt ondraaglijke pijn. • versnelde hartslag. Er is een digitale pols te voelen en soms is het pulseren zelfs zichtbaar • koorts • bij roteren of zakken van het hoefbeen is de zool wat opgebold • verbrede witte lijn • bij een "zooldoorbraak"is de punt van het hoefbeen zichtbaar door de zool heen • röntgenfoto's voor controle roteren/zakken hoefbeentje Meestal alleen aan de voorbenen. |
||||||||||
|
De witte lijn is verbreed en er zijn duidelijke sporen van bloedingen. |
||||||||||
|
Digitale pols voelen. |
||||||||||
|
|||||||||||
terug naar boven
| Oorzaken hoefbevangenheid | |
|
Er zijn meer dan 20 zoganaamde oorzaken van hoefbevangenheid. De oorzaak van deze vele thesen is dat men vaak de oorzaak niet echt weet. Hieronder worden enkel mogelijke oorzaken genoemd. Schema oorzaken hoefbevangeheid 1. Stofwisselingsproblemen • insulineresistentie - metabool syndroom - PPID (Cushing) 2. Vergiftigingen • Koolhydraten (fructaan) • Sepsis (bloedvergiftiging) -Infektie (nageboorte) -Darmontsteking, koliek 3. Mechanishe oorzaak • Overbelasting 4. Onbekende oorzaak Oorzaken op een rijtje • voeding (spijsverteringsstoornissen) • te dik paard/pony • beweging, vooral draven of springen, op te harde bodem • nageltred (een hoefnagel in het levende gedeelte) • allergie • te harde of te droge hoefwand • extreme stress • giftige stoffen (giftige planten) • vergiftiging na de bevalling door een niet geheel uitgescheiden placenta • medicijnen, een hoge dosis rhiabendazole (in sommige wormenkuren) of b.v. corticosteroïden tegen darmontsteking • chronische nieraandoening • ziekte van cushing • onbekende oorzaak De meest voorkomende oorzaken zijn stofwisselingsziekten en vergiftigingen. Het woord vergiftiging is eigenlijk verkeerd gekozen omdat het een verkeerde voorstelling kan geven. De hier genoemde vergiftiging berust op de overmatige aanwezigheid van bacteriële bestanddelen in de bloedsomloop welke in dit geval een opeenschakeling van schadelijke reakties veroorzaakt. Pony's zijn vatbaarder dan paarden en het ene paard is vatbaarder dan het andere. |
terug naar boven
| Insulineresistentie | ||
|
Twee oorzaken van insulineresistentie - Metabool syndroom (EMS) - PPID/cushing Oorzaak hoefbevangenheid bij deze ziekten Overmatig aanwezige Koolhydraten (suikers) Symptomen • in begin slecht herkenbaar • soms gevoeligheid van de hoeven. Deze paarden tonen vaak kreupelheid zonder aanwijsbare oorzaak omdat de hoeven zeer doen en het paard verkrampt gaat lopen waardoor uiteindelijk alle spieren pijnlijk worden. Een onderzoek met geleidingsanesthesie geeft dan vaak een vertekend beeld. • grotere gevoeligheid op het ontwikkelen van acute hoefbevangeheid op een normale wisseling van voer, opnemen van "gestresst" gras met veel fructaan of opname van een grotere hoeveelheid normaal gras. Verloop Verloopt meestal chronisch, sluipend en onopvallend. Veel paarden vertonen eerder een "sinker" dan een "rotatie" van het hoefbeen. Het begin van deze ziekte wordt door de eigenaar meestal niet waargenomen omdat de typische kenmerken van een hoefbavangenheid ontbreken. Niet zelden ontwikkelt het zich tot een acute hoefbevangenheid met alle dramatische symptomen. |
||
|
Metabool syndroom Een cluster van afwijkingen in de stofwisseling als gevolg van een verminderde gevoeligheid voor het hormoon insuline waarschijnlijk veroorzaakt door overgewicht. Het overgewicht kan zich uiten in vetopslag evenredig verdeeld over het gehele lichaam of lokaal waarbij we het meestal aantreffen in de nekband, die dan duidelijk dik en vaak verhard is. Het kan een chronische of sluimerende hoefbevangenheid veroorzaken zijn die zo nu en dan opflakkert. Meer weten? Zie: http://www.gezondheidvanmijnpaard.nl |
||
|
PPID/cushing De naam Cushing is veranderd in PPID (Pituitary Pars Intermedia Dysfunction). Een ziekte van de schildklier waardoor verstoring in de hormoonhuishouding ontstaat. De hieronder genoemde symptomen kunnen afzonderlijk en gecombineerd voorkomen. |
|
|
|
Symptomen PPID/cushing • komt vaak voor bij oudere paarden • winterhaar, ook in de zomer • snel zweten • geen werklust, lui • slechte bespiering • vetophoping onder de buik(hangbuik) en op de manenkam • vetbultjes boven de ogen • wonden helen slecht • verzwakt immuunsysteem • veel water drinken • hoefbevangenheid, vaak hoefzweren • gewrichtsproblemen • onvruchtbaar • insulineresistentie Behandeling PPID/cushing De symptomen zijn te behandelen, de oorzaak is niet weg te nemen. Door dagelijks een medicijn toe te dienen is bij 75% van de paarden binnen 6-8 weken een duidelijke klinische verbetering te zien. Paarden met PPID hebben een verminderde weerstand, het is dus belangrijk om extra aandacht te schenken aan: • ontwormen • hoefverzorging (hebben vaker last van rotstraal) • huidproblemen • gebitverzorging (meer kans op een kieswortel of holte ontsteking) Meer weten? Zie: http://www.diergeneeskunde.nl |
|
terug naar boven
| (suiker)Vergiftiging | ||
|
Vergiftiging Bepaalde koolhydraten (suiker, zetmeel en fructaan) in het voer zijn meestal schuldig aan het ontstaan van hoefbevangenheid. Omdat het om bepaalde stoffen handelt die in te grote hoeveelheden in het lichaam worden opgenomen, kan men in zekere zin over "vergiftiging" spreken. Oorzaak Koolhydraten zijn suikerverbindingen. Zij onderscheiden zich biochemisch door de samenstelling van de suikermolecule en de lengte en structuur van de moleculeketen. Eenvoudige suikers bestaan uit slechts één of weinig bouwstenen. Zetmeel, fructaan, pektine, cellulose zijn complexe structuren die bestaan uit meerde of velen verbonden suikereenheden. Door een te grote opname van eenvoudige koolhydraten of opname van te veel fructaan raakt de dramflora verstoord. Het gevolg is een verzuring van de darminhoud die een massale sterfte van de bacteriën veroorzaakt die het zure milieu niet kunnen verdragen. De hoog giftige bestanddelen van de afgestorven bacteriën (endoxine) kunnen nu via de darmwand in de bloedsomloop terecht komen. Het gevolg zijn reakties die acute hoefbevangenheid kunnen veroorzaken. Verloop Acute hoefbevangenheid Symptomen Zie boven |
||
|
Koolhydraten Koolhydraten zijn suikerverbindingen. Zij onderscheiden zich biochemisch door de samenstelling van de suikermolecules en de lengte en structuur van de ketens molucules. Eenvoudige suikers bestaan uit slechts één of weinig bouwstenen. Zetmeel, fructaan, pektine, cellulose zijn complex structuren die bestaan uit meerdere of velen verbonden suikereenheden. Alle planten slaan verschillende vormen van koolhydraten op, aangemaakt door middel van fotosynthese. In bijvoorbeeld graangewassen komen deze koolhydraten voor in de vorm van zetmeel, in gras wordt de energie hoofdzakelijk opgeslagen in de vorm van fructaan. Soorten koolhydraten - De eenvoudige suikermoleculen zijn relatief klein en dienen daarom vooral als beweeglijke energiedragers. - De veel grotere en meer complexe polysachariden (langere ketens) dienen, afhankelijk van hun grote, als opslag of als tussenopslag van energie. - Andere vormen dienen als bouwstenen voor de stevigheid van de plant. Vertering koolhydraten Al naar gelang de complexiteit van de koolhydraat worden ze verschillend verteerd. - De eenvoudige suikers zijn zeer licht verteerbaar en worden in de maag en dunne darm opgenomen. - de meer complexe koolhydraten worden via een omweg verteerd. Zij worden door speciale bacteriën in de blinde en de dikke darm afgebroken en daarna geabsorbeerd. - de structuurgevende koolhydraten zijn zwaar tot niet verteerbaar en worden ook door de speciale bacteriën in de blinde en de dikke darm afgebroken en daarna geabsorbeerd. Te snelle verandering van voer De verschillende bacteriën in de dikke darm zijn hoog gespecialiseerd op de verschillende koolhydraten, die de dikke darm bereiken. Al naar gelang de samenstelling van het voer verandert de samenstelling van de bacteriënflora in de darm. Dit is een bijzonder kwetsbaar evenwicht. Wordt door een te snelle verandering van de samenstelling van het voer de darmflora overvraagd, ontstaan er storingen in de spijsvertering omdat de bacteriënflora zich niet zo snel kan aanpassen. Te veel licht verteerbare koolhydraten Worden echter grote hoeveelheden licht verteerbare koolhydraten opgenomen, ontstaan er ook problemen die in dit geval tot hoefbevangenheid kunnen leiden. De dunne darm kan deze niet verwerken waardoor ze in de blinde- en dikke darm terecht komen. Daar horen ze niet thuis omdat de darmflora niet is ingesteld op het opnemen van licht verteerbare koolhydraten. Het gevolg is een verzuring van de darminhoud die een massale sterfte van de bacteriën veroorzaakt die het zure milieu niet kunnen verdragen. De hoog giftige bestanddelen van de afgestorven bacteriën (endoxine) kunnen nu via de darmwand in de bloedsomloop terecht komen. Het gevolg zijn reakties die acute hoefbevangenheid kunnen veroorzaken. Te veel fructaan Ook fructaan kan de darmflora in de blinde- en dikke darm verstoren met hetzelfde gevolg. Zij worden niet verteerd door de dunne darm maar komen rechtstreeks in de dikke darm terecht. |
||
  
|
||
terug naar boven
| Overbelasting | |
|
hoefbeweging |
Ooorzaken • werken op te harde bodem • wanneer vanwege pijn het paard één been ontlast en daardoor veel op zijn andere been staat waardoor het hoefmechanisme , en daardoor de bloedvoorziening, van het gezonde been verstoord wordt. • te harde hoeven waardoor het hoefmechanisme niet voledig zijn werk kan doen Hoefmechanisme Door de beweging van de hoef wordt het bloed bij belasting uit de hoef geperst en bij ontlasting worden de bloedvaten in de hoef weer gevuld. Het hoefmechanisme ondersteunt de pompwerking van het hart. |
terug naar boven
| Behandeling acute hoefbevangenheid | ||
|
Hoe eerder de therapie wordt begonnen des te groter de kans op herstel. De behandeling zal een samenwerking moeten zijn tussen hoefsmid en dierenarts. Allereerst is het belangrijk om de oorzaak van de hoefbevangenheid vast te stellen en deze weg te nemen. a. Medische noodmaatregelen - ontstekingsremmer - pijnstiller - bloedverdunner?? - middel om kleine bloedvaten te verwijden.?? b. Voeding - geen krachtvoer of granen - slechts (graszaad)hooi c. Mechanische ondersteuning - zachte diepe bodem (b.v. nat zand) - hoefkussenverbanden (hoefschoenen) Eerste fase In de eerste fase loopt het paard slechts wat stijf en wanneer je je paard verdenkt van een te grote opname van suikerrijk voer, heb je ongeveer 72 uur voordat de symptomen van hoefbevangenheid zich openbaren. • Dwing je paard niet om te lopen. • Roep een dierenarts en eventueel een hoefsmid. • Geef hem hooi te eten, liefst graszaadhooi. Geef beslist geen graan, biks of jong gras. Tweede fase De lederhuid laat los en het hoefbeen zal gaan kantelen of zakken. Het meest pijnlijke acute stadium duurt opnieuw ongeveer 72 uur. Je hebt nu een dierenarts en/of een kundige hoefsmid nodig. • Houd je paard vooral rustig en dwing hem niet te bewegen, vooral niet draaien. • Een zachte, koele ondergrond (nat zand), water en (graszaad)hooi binnen bereik. • De dierenarts zal medicijnen voorschrijven zoals ontstekingsremmers en een middel tegen de pijn. • Indien mogelijk worden hoefijzers verwijderd door de hoefsmid. • Speciale pads worden eventueel onder de hoeven getaped. Zij bieden verlichting van de pijn en proberen rotatie van het hoefbeen te voorkomen.(Er worden vele technieken beschreven). • Soms wordt een gedeelte van de hoefwand verwijderd om de ontsteking een uitweg te bieden wat veel pijn scheelt en een verder trekken aan de lamellen voorkomt. Deze behandeling is in deze fase echter omstreden. • Ook is het mogelijk om direkt onder de kroonrand het hoorn weg te vijlen zodat de hoornwand zeer dun wordt en de druk op o.a. de bloedvaten vermindert. (resectie) • Hoefschoenen met ijswater kunnen helpen om de ontsteking terug te dringen, (als je paard het toelaat), het effect is echter ook omstreden. Maar baat het niet, het schaadt ook niet. Derde fase Het begin van de genezing. De ergste pijn is verdwenen. Indien er een rotatie/zakken heeft plaatsgevonden moet de zool van de hoef de volledige last dragen. Tevens is er druk ontstaan op de bloedtoevoer zodat de bloedtoevoer beperkt is. • De pijnbestrijding moet gestopt worden om te voorkomen dat je paard te veel druk uitoefent op de kwetsbare lamellen. • Als het nog niet mogelijk is geweest, is er nu de mogelijkheid om de hoef te trimmen als dat wenselijk is. • Verdeel het (graszaad)hooi in porties en verplaats de waterbak zodat je paard moet lopen. • Start met heel voorzichtige beweging van 10 - 15 minuten met enkele pauzes op een vlakke zachte ondergrond. • Het paard moet zoveel mogelijk en pijnvrij kunnen bewegen om de bloedsomloop te bevorderen. • Blijf desnoods de hoeven verbinden met hoef-pads of gebruik hoefschoenen. • Laat de hoeven in overleg met de hoefsmid elke 2-4 weken trimmen. Vierde fase Herstel van de hoefstand door een kundige hoefsmid is de volgende fase. Met goed trimmen, dat het dragende gewicht wegneemt van de hoefwand en het gebruik van hoef-pads om de hoefzool te beschermen, kan de hoef weer goed aangroeien. Afhankelijk van het oefenen kan, na ongeveer 9 maanden, je paard geheel hersteld zijn. Speciaal beslag die: • druk legt op de achterste hoefhelft • de zool ontlast • de plaats waar het hoefbeen de zool raakt wordt geheel beschermd tegen bodemdruk • de hoornwand aan de voorkant kan, indien nodig, zonder probleem worden verwijderd om weer een juist voetas te ontwikkelen • bij de kroonrand kan de hoefwand dunner en daardoor elastisch gemaakt (resectie) worden om de druk op de bloedvaten en de lamellen te ontlasten Er zijn vele technieken beschreven om hoefbevangenheid te behandelen. Zie o.a.: http://www.hoofcare.nl (duits) http://www.equivetinfo.de |
||
|
Op de aangegeven plaatsen is de bloedtoevoer in de hoef belemmerd door de rotatie van het hoefbeen. |
|
| Een serie van vido's over hoefbevangenheid. Er wordt veel gesproken in het Engels. Kijk op YouTube voor de hele serie. | ||
terug naar boven
| Chronische hoefbevangenheid | ||
|
Een chronische hoefbevangheid ontstaat meestal vanuit een acute hoefbevangenheid. Een acute hoefbevangenheid kan in 2 uur al chronisch zijn als het hoefbeen begint te roteren. In zeer lichte mate kan een paard rechtstreeks een chronische hoefbevangenheid ontwikkelen. Meestal wordt het niet herkend als zodanig en wordt gedacht dat het paard erg gevoelige hoeven heeft zonder een duidelijke oorzaak. |
||
|
Er ontstaan ringen in de hoef die niet mooi parallel lopen, maar devergeren. Dat wil zeggen dat de horizontaal lopende ringen aan de voorzijde van de hoef minder afstand vertonen dan aan de achterzijde (richting verzenen). |
|
|
De witte lijn aan de onderzijde van de hoef wordt breder. Vooral in het toongedeelte. |
|
|
De toon aan de voorzijde wipt op. Er zit een soort knik in de belijning van de voorzijde van de hoef. Dit komt omdat het hoorn van de verzenen normaal groeit, terwijl het hoorn aan de voorzijde van de hoef minder snel groeit. |
|
 
|
Een door hoefbevangenheid vervormde hoef in januari met daaronder dezelfde hoef in juni. |
|
 
|
Knolvoeten ontstaan door het niet goed behandelen van de voeten. De wandgroei is niet goed begeleid of men heeft niet durven ingrijpen. |
|
terug naar boven
| Vooruitzichten | |
|
De prognose is afhankelijk van: • de mate van hoefbevangenheid • hoe snel de therapie is gestart • hoe reageert het paard op de therapie Het is gunstig als het hoefbeen nog niet is losgekomen van de hoeflederhuid en de stofwisselingssituatie weer in orde is te brengen. Het is ongunstig als het hoefbeen reeds 1/4 heeft losgelaten of wanneer de vergiftiging te ver gevorderd is. Het weer in orde brengen van de hoef tot een belastbare hoef kan variëren van een paar maanden tot 2 jaar. Hoefbevangenheid die chronisch is geworden of een steeds terugkerende hoefbevangenheid is een dusdanige lijdensweg voor het paard dat het niet zeldzaam is dat hij uit zijn lijden verlost moet worden. Vatbaarheid Een paard dat eenmaal hoefbevangen is geweest, is erg vatbaar voor herhaling van het probleem. Vervorming van de hoef Bij een ernstige hoefbevangenheid wordt de hoef van licht tot zeer ernstig vervormd. Indien �berhoaupt mogelijk, duurt het zeer lang en kost het erg veel verzorging en aandacht voor de normale hoefvorm is hersteld. Een knolvoet ontstaat door het niet goed behandelen van de hoef. Men heeft de wandgroei na het ingrijpen niet goed begeleidt of men heeft niet goed durven ingrijpen. Een knolvoet belemmert het voorwaarts gaan en leidt tot een verkeerde trekkracht bij de kroonrand. De voetas moet dus hersteld worden tot een normaal model. |
terug naar boven
| Fructaan | |||||||||||||
|
Om te groeien heeft gras nodig: • voeding • warmte • zonlicht • water Alle planten slaan verschillende vormen van koolhydraten op, aangemaakt door middel van fotosynthese. In bijvoorbeeld graangewassen komen deze koolhydraten voor in de vorm van zetmeel, in gras wordt de energie hoofdzakelijk opgeslagen in de vorm van fructaan. De fructaan wordt opgeslagen in de stengel van het gras. Het fructaangehalte in grassen is ondermeer afhankelijk van de temperatuur, de hoeveelheid daglicht, het aandeel sporenelementen in de plant en de vegetatieperiode. In perioden met een negatieve energiebalans - dit is tijdens de groei, de bloei en de zaadontwikkeling van de plant - wordt de als fructaan opgeslagen energie weer opgenomen en neemt het fructaangehalte af. Grofweg is dit de periode van mei tot september. Daarna en daarvoor is er meestal sprake van een positieve energiebalans en neemt het fructaangehalte weer toe. Tijdens zonnige dagen en koude nachten stapelen fructanen zich op. Wanneer het gras niet voldoende kan groeien wordt het fructaan opgeslagen in de korte stengel en wordt in verhouding het fructaangehalte steeds hoger. Als één van bovengenoemde faktoren ontbreekt, kan het gras niet groeien en het fructaangehalte neemt toe. Het fructaangehalte kan in korte tijd vrij snel veranderen. Het is bekend dat fructaan ook wordt opgeslagen in grasstoppels waardoor zeer kort afgegraasde weitjes extra gevaarlijk kunnen zijn! Uiteraard spelen ook andere factoren een rol bij de hoogte van het fructaangehalte van gras, hierbij moet je o.a. denken aan de grassoort, de ondergrond, de beschikbaarheid van voedingsstoffen (meer is in dit opzicht gunstiger) en het jaargetijde. Planten gebruiken fructaan om zichzelf tegen bevriezing te beschermen. Zodra de temperatuur onder de 5 graden Celsius komt, loopt het fructaangehalte van de plant dan ook erg op.
|
|||||||||||||
terug naar boven
| Dressuuroefeningen in zakformaat | |
|
Wil je verschillende dressuuroefeningen in een handig boekje? Een leuk geschenk voor jezelf, je vriend(in) of familielid. Lees meer ............ |
| Springoefeningen in zakformaat | |
|
Wil je verschillende springoefeningen en enkele parcoursschetsen in een handig boekje? Een leuk geschenk voor jezelf, je vriend(in) of familielid. Lees meer ............ |
terug naar boven